Vliegendekeeper

Net over de grens met België, midden in de Antwerpse haven ligt een klein dorpje. Een dorpje dat vroeger nog bestond uit 1300 inwoners, maar nu niet verder komt dan 28. Bedreigd door uitbreidingsplannen van de gemeente, bedreigd door de nabijgelegen kerncentrale. Ik heb het hier natuurlijk over de Belgische plaats Doel. Al sinds tientallen jaren zijn er plannen het dorp op te laten gaan in de haven van Antwerpen. Al tientallen jaren is de kerncentrale een gevaar voor het dorp. Nee, Doel is niet bepaald een fijne plaats om te wonen. Toch zijn er nog altijd mensen die hier niet weg willen, toch zijn er nog altijd mensen die strijden voor hun dorp…..

Bijna iedereen is wel bekend met de plaats Doel en ook ik had jarenlang het idee deze plaats te bezoeken. Toch was er een voorwaarde die ik had voor mijn bezoek. Het moest namelijk slecht weer zijn, het liefst zo slecht dat de stad nog grauwer zou worden. Geen mensen op straat, geen toeristen die de plaats kwamen bezoeken. Ik kon rustig rondlopen. Eigen tempo, eigen wegen volgen…..

Slecht weer was voorspeld voor de zondag en zo besloot ik mijn planning te maken. Ik had veel dingen gelezen en gehoord. Het was gemakkelijk aan te rijden. Binnen een uur ben je er vanuit Rotterdam en zeker op deze zondag ochtend was er weinig verkeer op de weg. Eenmaal aangekomen parkeerde ik mijn wagen in de berm om richting de ingang te lopen. Inderdaad een ingang om een dorp binnen te komen. Een ieder die met de auto naar binnen wilt dient zich aan te melden met een ID kaart. Ik vond het eigenlijk wel goed dit dorp per voet te ontdekken. Eigen tempo en lopen waar ik wil. De kerncentrale kon je niet missen bij binnenkomst ondanks de redelijke afstand. Dat deze voor veel problemen zorgt in de stad was wel duidelijk. Doel was denk ik nog slechts 500 meter lopen, ik zag geen auto, geen mens of zelfs ook maar een beweging. Doel was stil, Doel was heel stil…….

De eerste stappen in het dorp gaven een vreemd gevoel. Van ingegooide ramen tot aan ingestorte daken. Van uitgebrande bushaltes tot aan een verlaten tankstation. De graffiti was overal te zien. Elk stukje muur had de mooiste versieringen en ook menig verkeersbord ontkwam niet aan vernielingen. Ik keek mijn ogen uit…

Het verhaal achter Doel is eigenlijk iets van jaren. Een strijd tussen bewoners van het dorp en de gemeente Beveren. Het begon allemaal in de jaren’ 60, nadat de gemeente plannen had voor het uitbreiden van de Antwerpse haven. Het werd een enorme strijd die nog altijd niet gestreden is. Het zijn de mensen die geboren en getogen zijn in Doel die nog altijd strijden voor hun dorp. Waren dit er in 1977 nog rond de 1300, zijn het er inmiddels nog maar slechts een stuk of 28. Sommige huizen die nog bewoonbaar zijn tonen spandoeken met daarop ‘Doel 2020’ en ‘Blijf af van ons dorp’. Deze mensen strijden tot hun laatste adem maar wel tegen beter weten in. Het dorp is van hun, al moeten zij hun leven ervoor geven……

Een van de eerste grote huizen stond al vrij aan het begin van de hoofdweg. Vlak voordat de straten wat nauwer werden en de huizen dichter op elkaar stonden, stond er een groot vrijstaand huis. De voorkant was ontoegankelijk gemaakt, aan de achterkant stond er gewoon een deur open. We konden naar binnen en liepen tussen de glas scherven. De boven verdieping stond op instorten getuigen de planken die deels los hingen. Treurig, verdrietig en vreemd waren de juiste woorden die paste bij het bezoek aan dit huis. Ik kon het dan ook niet laten om zoveel mogelijk op onderzoek uit te gaan. Stond er ergens een deurtje open dan ging ik maar al te graag even een kijkje nemen…..

Ongeveer anderhalf uur liep ik rond in dit bijzondere dorpje. Het was een rare gewaarwording waarbij graffiti de straat veelal wat minder grauw maakte. Het meest indrukwekkend waren eigenlijk de achtergebleven spullen van de mensen die er ooit woonden. Van tafels en stoelen tot aan brandmelders en brandblussers. Meest opmerkelijke was eigenlijk een achtergebleven kruiwagen. Het gevoel dat je er bij kreeg was lastig te beschrijven. Het is een ongewone situatie waar je niet alledaags mee te maken krijgt. Ergens had het eigenlijk ook wel iets. Ik keek er mijn ogen uit. Zoveel te zien, zoveel te beleven. Doel is dan misschien wel vervallen en verlaten, toch zijn er veel dingen nog zoals ze waren. Ik vroeg mij hardop af of de mensen die ooit zijn vertrokken nog wel eens zijn teruggekeerd. Dat gevoel lijkt mij onbeschrijfelijk.

Hoe langer ik rondliep, hoe meer ik zag. Ik heb ruim 150 foto’s gemaakt en raakte niet uitgekeken op sommige huizen. Wat een unieke ervaring was dit. Helaas waren veel ramen al dichtgemaakt met ijzeren platen en waren deuren al afgegrendeld met houten balken. Het neemt de beleving misschien een beetje weg, maar het maakt de situatie niet minder bizar. Zoveel te zien, zoveel om over na te denken. Wat een verhalen zich hier hebben afgespeeld, wat een leven deze mensen lange tijd hebben gehad. Onbeschrijfelijk…..

Doel is iets wat je moet zien, Doel is iets wat je moet beleven. Het is net over de grens en elke dag toegankelijk om te bezoeken. Ik raad zeker aan dit te doen op een wat trieste dag om het nog indrukwekkender te maken dan dat het eigenlijk al is. Doel is zeker de moeite waard, het zal je niet tegenvallen. Wat een triest, bizar en indrukwekkende middag was dit geweest. Ik liep weer terug naar de auto zonder ook maar een woord te zeggen. Doel was triest, maar ik was blij er geweest te zijn…….

Vliegendekeeper